Columns – Sil Janssen

Sinds dit jaar willen we onze zorg voor wilde dieren verder professionaliseren. De stijgende aantallen patiënten en de toenemende risico’s door onder meer het vaker voorkomen van de vogelgriep vereisen dat.

Hier in het Natuurhulpcentrum hebben we een vrij goede kijk op wat er in de natuur allemaal aan de hand is. Zo ontdekten we in het verleden al als eerste dat er iets aan de hand was met de merels. Het bleek dat die vogels besmet waren met het usutu virus…

Sta mij toe eerst en vooral alle lezers mijn beste wensen over te maken voor het nieuwe jaar. En traditioneel voegen we daar een waarheid als een klok aan toe : ‘vooral een goede gezondheid’. En dat wens ik ook voor alle dieren.

Frustratie is het gevoel dat we overhouden aan de reden waarom een prachtige bruine kiekendief werd binnengebracht in ons centrum eind september. Wandelaars vonden een roofvogel op de grond in een veld te Gingelom.

Onlangs kregen we eindelijk belangrijke papieren voor onze leeuwenbroers Tsar en Jamil. De dieren werden als jonge leeuwen geëvacueerd uit een opvangcentrum in Kiev in het begin van de oorlog in Oekraïne. 

Eind augustus werd onze hulp gevraagd voor de opvang van een witte leeuw, Romeo genaamd. Het arme dier had zijn hele leven gewerkt in een circus en de eigenaar / leeuwentemmer zat nu financieel aan de grond. Hij had geen geld meer…

We vierden de geboorte van drie schattige kerkuiltjes. We hebben een strikt beleid tegen het fokken van wilde dieren, waaronder kerkuilen. Echter, enkele jaren geleden besloot Bart een bosuilkast te installeren in een dikke lindeboom op het terrein.

Het aantal dieren dat we opvangen en zeker ook de diversiteit neemt jaar na jaar toe. In het voorjaarzaten we met het probleem dat niet alle dieren naar buiten konden. Er waren te weinig buitenverblijven. Bovendien was (en is) het ’s nachts nog wat koud.

Het is warm, heel warm en daar hebben ook onze dieren last van. Zo is het voor onze dierenverzorgers alle hens aan dek om alle dierenverblijven te voorzien van vers en koel water en dit meermaals per dag.

De laatste jaren zijn we ons meer en meer aan het specialiseren in het uitbroeden van eitjes van weidevogels. Weidevogels raken in de problemen omdat de weilanden vaak gemaaid of omgeploegd worden terwijl de vogels er nog met nesten zitten.

Op dit ogenblik liggen er al her en der in de velden en de bossen jonge reeën. Vanaf zo wat begin mei worden de jongen geboren. Omdat de diertjes nog niet snel genoeg zijn om de moeder te volgen blijven ze roerloos in het gras liggen.

Daar is de lente… en daar zijn de jonge dieren! De babyboom is nog niet echt begonnen, maar toch hebben we al heel wat jonge dieren in onze opvang. Vooral veel hazen, maar ook al jonge vosjes, veel jonge bosuilen én enkele dagen geleden werd het eerste jonge ree ook binnengebracht.

Vorige week werden onze medewerkers heel vaak in de vroege ochtend wakker gebeld. Meestal ging het over ongevallen met  reeën of om mensen die belden over de ontsnapte zeearenden van La Biomista. Maar op woensdagmorgen zat er een damhert vast in de netten van een voetbalgoal in Hamont Achel…

We hebben hier in het Natuurhulpcentrum al heel veel leeuwen gehad. Ze komen uit alle windstreken en vertrekken weer naar diverse plekken ergens op de wereld voor een hopelijk lang en mooi leven.  Afgelopen week kwamen er nog twee leeuwinnen toe uit Oekraïne. Oorlogsvluchtelingen zijn het.

Een belangrijke slagzin van het Natuurhulpcentrum is ‘Dierenleed kent geen grenzen, wij dus ook niet’. Daarom werkt ons centrum over de landsgrenzen heen met betrouwbare partners die samen met ons proberen zoveel mogelijk dieren in nood een beter leven te bieden.

Eén van de opmerkelijkste patiënten die we deze maand binnenkregen was een havik die met zijn teen vastzat in een klem. Het waren medewerkers van Landschap vzw die tijdens een  wandeling in een landbouwgebied op de grens tussen Oudsbergen en Peer…

Enkele maanden geleden werden er door de natuurinspectie van het Agentschap Natuur en Bos bij een handelaar een aantal illegale vogels aangetroffen. De vogels werden in beslag genomen en overgebracht naar ons Natuurhulpcentrum. Toen de inspecteurs hun transportboxen openden, zagen we dat er ook nonnetjes bij waren. 

Het gebeurt bijna elk jaar weer dat een of andere pechvogel in ons centrum moet overwinteren. Heel wat soorten vliegen in de winter naar warme landen omdat ze daar wel voedsel zoals insecten kunnen vinden tijdens de winter. Het zijn vogels die een beetje lijken op een buizerd, maar vooral leven van wespenlarven. 

Het Natuurhulpcentrum staat 7 dagen op 7 paraat om wilde dieren in nood te helpen. Omdat het voor ons onmogelijk is om uit te rijden voor elk dier dat wordt aangemeld, vragen we standaard of de vinders het diertje naar ons toe willen brengen. Op die manier sparen we tijd en kunnen we ons concentreren op het verzorgen…

Het lijkt soms alsof het Natuurhulpcentrum heel veel exotische dieren uit het buitenland opvangt. Maar de cijfers spreken dat tegen: 90% van onze exoten komt uit eigen land. Er is immers nog heel veel nood aan de opvang van illegale huisdieren, mishandelde circusdieren of bewoners van slechte dierentuinen.

Sinds enkele weken brengen onze dierenverzorgers 4 eikelmuizen groot. De schattige babydiertjes werden in Zuid-Limburg gevonden bij afbraak van een schuur. Eikelmuizen zijn erg zeldzame knaagdiertjes die vooral te herkennen zijn aan hun ‘zorromasker’ en hun lange staart. 

Het is heet, droog en tropisch warm geweest afgelopen weken. En dat heeft helaas ook grote gevolgen voor onze natuur. Planten en dieren snakken naar water en als het weinige water dat er is dan ook nog ‘vergiftigd’ is, heeft dat serieuze gevolgen.

Alles en iedereen heeft verschrikkelijk veel dorst dezer dagen. En dat merken we ook in het Natuurhulpcentrum. We krijgen dezer dagen vele oproepen gaande van uitgedroogde egeltjes tot reeën die in waterreservoirs vallen omdat dat het enige water is dat ze vinden. 

Onlangs kregen we in het Natuurhulpcentrum een oproep uit de Genkse wijk Nieuwe Kempen. Daar had een buurtbewoner die rustig van de zon zat te genieten in zijn tuin, de schrik van zijn leven ervaren. In zijn ooghoek zag hij iets wit over zijn gazon kruipen. Toen de man keek, zag hij een slang van ruim 60cm..

Afgelopen week kregen we een telefoontje van een ongeruste dierenvriend uit Bilzen. De man had een jonge torenvalk gevonden die nog veel te klein was om al uit te vliegen. Hij wist het nest wel zijn, maar kon de vogel niet terugplaatsen.

Enkele weken geleden brachten dierenvrienden een gewonde roofvogel bij ons binnen uit Tongeren. Het bleek om een rode wouw te gaan die amper nog kon vliegen. De vogel werd in het Natuurhulpcentrum door onze dierenartsen uitvoerig onderzocht. De RX-foto’s toonden gelukkig geen breuken…

Het gezegde in mei legt elke vogel een ei is niet helemaal juist. Want op dit ogenblik verlaten al tal van jonge vogels het nest. En daarna moeten al deze jonge vogels leren vliegen. Dat gaat met veel vallen en opstaan. Ze hebben enkele dagen tijd nodig om goed te oefenen. Vliegen is namelijk niet zo gemakkelijk !

De lente doet haar intrede. De natuur barst uit haar voegen. Hier in het Natuurhulp-centrum hebben we al heel wat jonge dieren die we moeten opvangen. Jonge haasjes, jonge eekhoorntjes en ook al de eerste jonge vosjes die hulp nodig hadden bevolken onze intensive care afdeling.

In het Natuurhulpcentrum rinkelt de telefoon voortdurend: mensen met vragen over wilde dieren, kinderen die een ziek mereltje hebben gevonden of een school die graag een groepsbezoek wil inplannen, onze telefonisten kunnen je er allemaal mee helpen.

Al vroeg op het jaar (januari – februari) worden in de natuur jonge haasjes geboren. Moederhaas stelt niet veel eisen en ‘werpt’ haar jongen in een ligplaats op de grond. Dat staat in schril contrast met een konijnenmoeder die haar jongen ter wereld brengt in een veilig, ondergronds hol.

Regelmatig worden er in onze streken vogels gespot die hier eigenlijk van nature niet voorkomen. Meestal gaat het om dieren die ontsnappen uit gevangenschap. Sommige soorten is helaas geen lang leven in vrijheid gegund. Ze kunnen niet overleven in ons klimaat of vinden geen geschikt voedsel.

Het Natuurhulpcentrum werkt regelmatig samen met de hulpdiensten (politie of brandweer) om wilde dieren in nood te helpen. Sommige melders bellen rechtstreeks het Natuurhulpcentrum als ze worden geconfronteerd met een dier in de problemen, anderen nemen contact op met de hulpdiensten die op hun beurt dan weer onze hulp…

Het Natuurhulpcentrum loopt langzaam leeg. Vanaf de tweede helft van september worden de jonge roofvogels die in ons centrum werden grootgebracht, vrij-
gelaten. Meer dan 100 roofvogels (buizerds, torenvalken, bosuilen, kerkuilen, steenuilen,…)  vlogen hun vrijheid tegemoet. Het is nu trouwens het ideale moment…

We kunnen er hier bijna de klok op juist zetten. Elk jaar begin september komt er een wespendief binnen in onze opvang. Het gaat dan vaak over jonge wespendieven die, onervaren als ze zijn, in de problemen geraken tijdens hun eerste stapjes in de vrije natuur. Eind augustus vat de wespendief zijn najaarstrek aan. Het zijn vogels die…

Nu ben ik zelf niet zo een geweldige voetbalfan, maar af en toe moet ik toch naar een voetbalpleintje. Zo bleek op maandagmorgen een grote uil vast te hangen in het net van een goal van een kleine club in Genk. Het is hier erg druk en we proberen niet te veel uit te rijden, maar omdat het zo een grote uil was durfden de melders niet zelf ingrijpen. 

We beleven momenteel zo wat de meest drukke periode uit onze geschiedenis hier in het Natuurhulpcentrum. Dieren blijven in grote aantallen binnenstromen. Vooral egels hebben het erg moeilijk. Met tientallen per dag worden ze bij ons binnengebracht. Dit jaar kregen we al meer dan 1300 egels over de vloer. Maar daar blijft  het uiteraard…

Met de regelmaat van de klok moeten we damherten gaan vangen. Dit soort dieren komt bij ons van nature niet voor, maar wordt heel vaak als huisdier gehouden. En natuurlijk ontsnappen dit soort dieren geregeld. Er achteraan lopen heeft geen zin, maar als ze zich ergens vastlopen binnen bebouwing of tussen omheiningen van woningen dan…

Twee weken geleden werden we door de Waalse autoriteiten naar een kleine gemeente in Henegouwen gevraagd. Hier zat bij een soort dierensjacheraar een Litschiewaterbok. Dit soort dieren mag je in ons land niet houden. En er was nog wel een en ander niet in orde. Enfin, wij trokken met enkele vangers en met dierenarts Dimitri naar…

Ik weet wel dat de lente pas op 21 maart begint, maar door de opwarming van de aarde is alles wat vroeger dan normaal. En dat merken we hier in het Natuurhulpcentrum ook. De jonge haasjes en eekhoorntjes zijn elk jaar bij de eerste zoogdiertjes die geboren worden, maar dit jaar waren ze er heel erg vroeg bij.